عوامل بروز چاقی در کودکان در کشورهای ثروتمند با فقیر تفاوت دارد

براساس گزارشی كه دانشمندان دانشگاه Yale، در شماره ی مارسNature Metabolism  منتشر کرده اند: چاقی دوران کودکی فقط یک نگرانی در زمینه بهداشت عمومی در کشورهای غربی نیست. این بیماری در سراسر جهان به ویژه در کشورهای فقیر و کم درآمد همچنان در حال افزایش است. اما عوامل ایجاد کننده ی چاقی در كودكان كشورهای ثروتمند و فقیر كاملاً متفاوت هستند و در این تصویر بزرگ، مدیریت چاقی پیچیده تر است.

دکتر سونیا کاپریو، یکی از نویسندگان این گزارش و متخصص غدد درونریز کودکان در دانشکده پزشکی ییل، گفت: در کشورهای فقیر، ما نه تنها شاهد افزایش چاقی در دوران کودکی هستیم، بلکه به موازات آن شاهد سوء تغذیه ی کودکان نیز هستیم. در ایالات متحده آمریکا مشکل اصلی عدم تحرک است، اما آگاهی بیشتری درباره خطرات مصرف قند و نوشابه وجود دارد. در چین، هند و آمریکای جنوبی این محصولات بشدت تبلیغ می شوند و طرفدار دارند بطوریکه مصرف نوشابه بسیار بالا است زیرا در اکثر مواقع آب قابل شرب در دسترس نیست.

کودکانی به عنوان کودکان چاق در نظر گرفته می شوند، که شاخص توده بدنی(BMI) آنها 85 تا 95 درصد بالاتر از متوسط شاخص توده بدنی کودکان همسن آنها ​​باشد. طبق یکی از مطالعات ذکر شده در این گزارش، داده های BMI از 200 کشور نشان داد که چاقی کودکان از 4٪ در سال 1975 به 18٪ در سال 2016 رسیده است( یا از 5 میلیون دختر به 50 میلیون و از 6 میلیون پسر به 74 میلیون). در حالی که میزان چاقی دوره ی کودکی در ایالات متحده آمریکا به یک وضعیت ثابت رسیده است، این میزان آن در کشورهای آسیای شرقی، خاورمیانه ، آفریقای شمالی و آسیای جنوبی به صعود خود ادامه می دهد.

چاقی دوران کودکی با عواقب جدی همراه است، از جمله افزایش خطر ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت نوع 2 ، بیماری کبد چرب و بیماری های قلبی عروقی و همچنین تقریباً با 80٪ احتمال چاق شدن در بزرگسالی ارتباط دارد.

تحقیقات کاپریو بر درک مکانیسم ایجاد دیابت نوع 2 ، - یک بیماری مزمن که در آن بدن نسبت به انسولین مقاوم می شود و قادر به متابولیسم صحیح گلوکز نیست و سبب افزایش قند خون می شود-، تمرکز دارد. مطابق این مقاله، خطر ابتلا به بیماری متابولیک ناشی از چاقی در کودکی، عملکردی از شاخص توده بدنی نیست، بلکه با چگونگی و مکان تجمع چربی در بدن ارتباط دارد.

دکتر کاپریو در کلینیک خود، با بررسی اسکن های MRI بیماران دریافت که کودکان چاق مستعد ابتلا به بیماری های متابولیک مانند بیماری کبد چرب و بیماری قلبی عروقی، دارای لایه ای از چربی زیر جلدی هستند که از حد متوسط ​​نازک تر است. بدن آنها قادر به ذخیره چربی اضافی شکم در لایه ی چربی زیر جلدی نیست، بهمین دلیل بدن چربیها را به سمت سایر بافتهای بدن از جمله به کبد هل می دهد و در آن جا ذخیره می کند. کاپریو توضیح داد: سپس کبد بر اثر انباشته شدن چربی بیش از حد، ملتهب می شود که به افزایش مقاومت به انسولین کمک می کند. وی در این گزارش گفت: در یک آزمایش 10 ساله ی چند مرکزی، ما دریافتیم بیمارانی که دارای چربی زیر پوستی نازک تری هستند، در نهایت شش تا هفت سال زودتر به به سمت عوارض قلبی عروقی، از جمله فشار خون بالا و بیماری کلیوی، می روند.

براساس مطالعه مرکز کنترل بیماریها و انستیتوی ملی بهداشت، از سال 2002 تاکنون، دیابت نوع 2 در بین جوانان زیر 20 سال به میزان  4.8٪ افزایش یافته است. کاپریو گفت: دیابت نوع 2 در کودکان نسبت به بزرگسالان تهاجمی تر است. در کودکان دستیابی به کنترل بهینه ی قند خون بسیار دشوار است و البته داروهایی که برای بزرگسالان بمنظور مدیریت قند خون تجویز می شود، هنوز برای کودکان تأیید نشده است و از سوی دیگر مدت زمان طولانی تر ابتلا به دیابت، با عوارض ثانویه ی بیشتری همراه است.

کاپریو اضافه کرد: چاقی در دوران کودکی به دیابت نوع 2 در دوران نوجوانی می انجامد، درست در زمانی که کنترل رژیم غذایی فرد می تواند چالش برانگیز باشد. وی خاطرنشان كرد: بلوغ زمانی است كه مقاومت به انسولین در آن زمان به خودی خود بسیار زیاد است.

کاپریو نتیجه گیری نمود که تنها راه کاهش چاقی در دوران کودکی، تغذیه ی بهتر است، اما گزینه های رژیم غذایی کودکان به سمت "کربوهیدرات ها و غذاهای بسیار پر کالری و فرآوری شده" تمایل دارند.

با این وجود، وی خاطرنشان كرد كه نرخ چاقی در ایالات متحده به یک سطح ثابت رسیده است كه بیشتر به دلیل آگاهی گسترده تر است. وی گفت: تلاش برای آموزش عمومی بمنظور مهار بیشتر نرخ چاقی در ایالات متحده و سایر کشورها باید گسترش یابد.

کاپریو گفت: تغییر در درک مشکلات چاقی بیش از یک مشکل زیبایی است. در مقایسه با 10 یا 15 سال پیش، ما در وضعیت بسیار بهتری در مورد آگاهی از این مشکل قرار داریم.

منبع:

Nature Metabolism. doi.org/10.1038/s42255-020-0183-z.

https://www.news-medical.net/news/20200326/Factors-causing-childhood-obesity-differ-for-wealthier-and-poorer-countries.aspx